نحوه محاسبه بازخرید مرخصی در ۱۴۰۳ به چه صورت است؟

بازخرید مرخصی به کارفرما کمک می‌کند تا مانده مرخصی کارمندان را کاهش داده و مزایای مالی مرتبط با آن را کنترل کند. با این حال، در برخی مجموعه‌ها و قوانین کاری، بازخرید مرخصی ممکن است محدودیت‌هایی داشته باشد. به صورت کلی روش‌های بازخرید مرخصی در شرکت‌ها و سازمان‌ها بر اساس قوانین کار تنظیم می‌شود. در این مقاله به فرمول‌های بازخرید مرخصی پرداخته و جزئیات آن را بررسی کرده‌ایم:

تعریف بازخرید مرخصی چیست؟

بازخرید مرخصی یا “بازپرداخت مرخصی” به معنای پرداخت مبلغی به کارمندان برای مانده مرخصی است که آنها در طول سال کاری استفاده نکرده‌اند. به عبارت دیگر، بازخرید مرخصی فرآیندی است که کارفرما به کارمندان خود پولی پرداخت می‌کند به ازای مرخصی‌هایی که آنها استفاده نکرده‌اند. بازخرید مرخصی ممکن است به صورت ماهیانه، سالیانه یا در زمان مشخصی همچون پایان سال مالی انجام شود. در این فرآیند، معمولاً میزان بازخرید مرخصی بر اساس حقوق و دستمزد کارمند و میزان مرخصی باقیمانده‌اش محاسبه می‌شود. بسته به سیاست‌های شرکت، مبلغ بازخرید مرخصی ممکن است به صورت کامل یا جزئی به کارمند پرداخت شود.

مزیت بازخرید مرخصی برای کارمندان این است که آنها در صورتی که مرخصی خود را استفاده نکرده باشند، به صورت مالی جبران می‌شوند و به عنوان یک نوع پاداش مالی دریافت می‌کنند.

بازخرید مرخصی در قانون

رای وحدت رویه شماره ۸۶۱-۱۳/۱۲/۱۳۸۷ کلاسه پرونده ۸۷/۸۷۴ هیات عمومی دیوان عدالت اداری، با موضوع ابطال دستورالعمل شماره ۳ اداره کل تنظیم و نظارت بر روابط کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، موضوع نامه شماره ۲۸۱۰۵-۲۲؍۳؍۱۳۸۷ که در تاریخ ۱۶ فروردین هزار و چهارصد، صادر شد، تحت عنوان بخشنامه بازخرید مرخصی، به تمامی نهادهای ذی صلاح، ابلاغ گردید.
به موجب بخشنامه بازخرید مرخصی، در صورتی که کارگر، قرارداد خود را فسخ کند یا همکاری، به عللی نظیر بازنشستگی، تعطیل کارگاه یا از کارافتادگی کلی کارگر، خاتمه یابد، مطالبات در خصوص مرخصی استحقاقی استفاده نشده او، باید بر مبنای مزد او، محاسبه و به وی، پرداخت شود. مطالبات مرخصی استحقاقی استفاده نشده، شامل مزایایی که پرداخت کردن آنها، مستلزم حضور در محل کار می باشد نیز بوده و این مزایا، از شمول مطالبات مربوط به مرخصی ذخیره شده کارگر، خارج نیستند.

فرمول بازخرید مرخصی سال ۱۴۰۳

برای محاسبه مرخصی برای سال ۱۴۰۳ به مانند سنوات گذشته روش‌ها و فرمول‌های متنوعی وجود دارد که به صورت خلاصه ما این روش‌ها را در ۳ فرمول خلاصه کرده‌ایم:

روش اول

محاسبه بر اساس مزد شغل + پایه سنوات. در این روش مقدار مزد شغل و پایه سنوات برای یک روز محاسبه می‌شود و ضرب در تعداد روزهایی که می‌خواهیم بازخرید کنیم می‌شود.

روش دوم

محاسبه بر اساس کلیه دریافتی‌ها. کلیه دریافتی‌های کارگر برای یک روز محاسبه می‌شود و سپس ضرب در تعداد روزهای مرخصی که می‌خواهیم بازخرید کنیم می‌کنیم.

روش سوم

محاسبه بر اساس مزد+پایه سنوات+مزایای شغل. در این روش ابتدا مقدار مزد شغل، پایه سنوات و مزایای شغل محاسبه می‌شود و سپس ضرب در تعداد روزهای مرخصی که می‌خواهیم بازخرید کنیم می‌کنیم.

بازخرید مرخصی برای قراردادهای کاری یکسال و کمتر

طبق قانون کار، در قراردادهای کاری یک سال و کمتر، بازخرید مرخصی با ۲۶ روز کاری محاسبه می‌شود. به عبارت دیگر، به ازای هر ماه کار، ۲/۵ روز مرخصی استحقاقی به کارگر، تعلق می‌گیرد.
برای مثال اگر کارگر ۴ ماه کار کرده باشد برای محاسبه بازخرید مرخصی باید مانده مرخصی را ۱۲ روز در نظر گرفت. یا مثلا اگر قرارداد کارگر یک ساله باشد و ۵ روز از مرخصی خودش را استفاده کرده باشد آنگاه ۲۱ روز باقیمانده از مرخصی را باید مبنای بازخرید مرخصی قرار داد.
باید توجه داشت در صورت عدم استفاده از تمام مرخصی‌های استحقاقی، کارفرما موظف به پرداخت مبلغ بازخرید آن‌ها به کارگر است.

بازخرید مرخصی بیش از یک سال

بر اساس ماده ۶۶ قانون کار، کارگرانی که قرارداد کاری بیش از یکسال دارند، می‌توانند ۹ روز از مرخصی استحقاقی استفاده‌ نشده خود را به سال آینده انتقال دهند و آن را ذخیره کنند. مثلا فرض کنید که فردی یک قرارداد کاری سه‌ساله دارد. او از سال اول، ۷ روز و از سال دوم، ۵ روز مرخصی ذخیره کرده است.
فرد مذکور هم‌اکنون در سال سوم قرارداد کاری‌اش است و هنوز ۲۰ روز مرخصی استحقاقی دارد. در صورتی‌که او از این مرخصی‌ها تا پایان قراردادش استفاده نکند، کارفرما باید این ۳۲ روز را از او بازخرید کند. نحوه محاسبه به‌صورت زیر است:

(۷ روز مرخصی ذخیره‌شده از سال اول) + (۵ روز مرخصی ذخیره‌شده از سال دوم) + (۲۰ روز مرخصی باقیمانده از سال سوم) = ۳۲ روز

این ۳۲ روز باید در یک عدد مشخص که در قسمت‌های بعد به آن اشاره می‌کنیم، ضرب شود تا مبلغ مربوط به بازخرید به دست آید.

بازخرید مرخصی برای کارمندان

بر اساس آنچه در ماده ۸۴ قانون مدیریت خدمات کشوری آمده است، کارمندان ادارات دولتی، نمی‌تواند بیش از ۱۵ روز مرخصی استحقاقی خود را در هر سال ذخیره کند و مرخصی‌های استفاده‌ نشده بیشتر از ۱۵ روز، از بین می‌روند. آنچه از این ماده قانونی استنباط می‌شود این است که کارمندان دولت، در مقایسه با کارگران، می‌توانند ۶ روز بیشتر مرخصی خود را ذخیره کنند.
برای بازخرید مرخصی نیز روال به این‌ صورت است که مرخصی‌های استحقاقی استفاده‌ نشده، حداکثر ۱۵ روز برای هر سال ذخیره می‌شود و زمانی که موعد بازنشستگی شخص فرا می‌رسد، این مرخصی‌های ذخیره‌شده، بازخرید می‌شوند.

آیا بازخرید مرخصی مالیات دارد؟

برای بازخرید مرخصی مالیات ماده ۹۱ قانون به نفع کارکنان و کارمندان عمل کرده است. بر اساس این ماده، حقوق ایام مرخصی استفاده نشده کارکنان معاف از مالیات است. به عبارت دیگر، کارکنان در ازای مرخصی‌های استفاده نشده خود، هیچگونه مالیاتی پرداخت نخواهند کرد.

مصادیق معافیت مالیاتی:

طبق بند ۵ ماده ۹۱ قانون مذکور، موارد زیر از پرداخت مالیات معاف هستند:

• حقوق بازنشستگی

• وظیفه و مستمری

• پایان خدمت

• خسارت اخراج

• بازخرید خدمت

• وظیفه یا مستمری پرداختی به وراث

• حق سنوات

• حقوق ایام مرخصی استفاده نشده

معافیت مالیاتی حقوق ایام مرخصی استفاده نشده، انگیزه‌ای برای استفاده کارکنان از مرخصی‌های خود ایجاد می‌کند. این امر به حفظ سلامتی و شادابی کارکنان و افزایش راندمان کاری آنها کمک خواهد کرد.

بازخرید مرخصی در زمان قطع همکاری

در صورت قطع همکاری کارمند یا کارگر با محل کار خود، مرخصی‌های ذخیره‌شده یا باقیمانده او باید بازخرید شود.

تفاوت در میزان ذخیره مرخصی:

• کارگران: حداکثر ۹ روز در سال

• کارمندان دولت: حداکثر ۱۵ روز در سال

مبنای محاسبه بازخرید:

• برای قطع همکاری در سال جاری: بر اساس دریافتی‌های سال جاری

• برای قطع همکاری در سال‌های قبل: بر اساس دریافتی‌های سال مربوطه

نکته مهم اینکه در هر دو حالت، در صورت عدم استفاده از تمام مرخصی‌های استحقاقی، کارفرما موظف به پرداخت مبلغ بازخرید آن‌ها به کارمند یا کارگر است.

جمع‌بندی

به طور معمول، میزان بازخرید مرخصی بر اساس معیارهای مشخصی مانند مدت زمان قرارداد و مبلغ حقوق و دستمزد کارمند محاسبه می‌شود. بازخرید مرخصی در قراردادهای کاری یکسال و کمتر به معنای پرداخت مبلغی به کارمند در پایان قرارداد به عنوان جبران مالی برای مرخصی‌هایی است که کارمند در طول مدت قرارداد استفاده نکرده است. برای مطالعه بیشتر در خصوص محاسبه و قوانین مرخصی و بازخرید مرخصی به سایت حسابو مراجعه فرمایید.