سیستم اعلام و اطفای حریق پتروشیمی و پالایشگاه چیست؟
سیستم اعلام و اطفای حریق پتروشیمی و پالایشگاه نفت و گاز چیست و چگونه در برابر حریق از جان و مال ما محافظت میکند؟ پتروشیمی ها و پالایشگاه‌ها تأسیساتی صنعتی و پیچیده هستند که نفت خام را طی مراحل گوناگونی از جمله گرمایش، سرمایش و واکنش‌های شیمیایی به محصولات مختلفی مانند بنزین، گازوئیل و سوخت جت تبدیل می‌کنند. این فرآیندها شامل به‌کارگیری موادی است که به‌شدت قابل اشتعال و احتراق هستند، مانند فرآورده‌های نفتی، گازها و مواد شیمیایی. این مواد می‌توانند توسط منابع مختلفی از جمله جرقه‌های الکتریکی، شعله‌های باز یا سطوح داغ مشتعل شده و منجر به آتش‌سوزی یا انفجار شوند.
شرکت فنی و مهندسی ایمن داتیس آسیا در گروه شرکت های مورد تایید سازمان آتش نشانی بوده و همچنین تامین کننده بروزترین و بهترین سیستم های اعلام و اطفای حریق، پمپ های آتش نشانی، مانیتور های آتش نشانی، فایر باکس و… برای مراکز مختلف اعم از مراکز مسکونی، تجاری، اداری، صنایع مختلف و… از معتبرترین برند‌های داخلی و خارجی می‌باشد.
همچنین ایمن داتیس آسیا به عنوان شرکت مشاور جهت اخذ تاییدیه آتش نشانی واجرای پروژه‌های اعلام و اطفای حریق در کنار شما عزیزان در پروژه های مختلف می‌باشد.
اهمیت حفاظت از حریق در پتروشیمی ها و پالایشگاه‌ها
با توجه به ماهیت فعالیت‌ها و مواد مورد استفاده در پالایشگاه‌ها و تاسیسات نفت و گاز، این مکان‌ها در معرض خطرات قابل توجهی از نظر آتش‌سوزی قرار دارند. مایعات و گازهای بسیار قابل اشتعال می‌توانند به وقوع آتش‌سوزی‌های وسیع و شدیدی منجر شوند که مدیریت این حوادث به‌ویژه دشوار بوده و می‌تواند به آسیب به اموال، آلودگی محیط زیست و تهدید به جان انسان‌ها منجر شود.
برای کاهش این خطرات و اطمینان از حفاظت مناسب، موسسه نفت آمریکا (API) و انجمن ملی حفاظت از آتش (NFPA) کدهای ویژه‌ای برای تاسیسات پتروشیمی و پالایشگاه‌ها طراحی کرده‌اند. این کدها به طور خاص برای کاهش خطرات احتمالی و محافظت در برابر آسیب‌های ناشی از آتش‌سوزی تهیه شده‌اند.
موسسه نفت آمریکا منابع متعددی را ارائه می‌دهد که به شناسایی خطرات ایمنی مرتبط با تاسیسات فرآیند نفت و گاز کمک میکند و راهکارهایی برای پیشگیری از حریق و حفاظت در برابر آن ارائه می‌دهد.
چهار جزء سیستم اعلام و اطفای حریق پتروشیمی ها و پالایشگاه‌ها
چهار جزء اصلی در سیستم اعلام و اطفای حریق پتروشیمی و پالایشگاه شامل سیستم‌های اطفای حریق با آب و فوم، کپسول‌های آتش‌نشانی، سیستم‌های اعلام حریق، و آموزش‌های ایمنی مرتبط با آتش‌سوزی هستند که در ادامه به تفصیل در مورد هر یک توضیح داده خواهد شد.
نصب سیستم‌های اطفا حریق در پتروشیمی ها و پالایشگاه‌ها
نصب سیستم‌های اطفای حریق در ساختمان‌ها، روشی مؤثر برای کاهش خسارات ناشی از آتش‌سوزی است. انواع مختلفی از این سیستم‌ها وجود دارد که بیشتر به‌عنوان سیستم‌های اطفای حریق سقفی اسپرینکلر شناخته می‌شوند. آب یا فوم مورد نیاز این سیستم ها جهت اطفای حریق توسط پمپ های آتش نشانی تامین می‌شوند.
سیستم اطفای حریق خودکار فوم به‌خصوص برای حفاظت از آتش در صنایع پتروشیمی و پالایشگاه‌ها مناسب است.
وقتی حسگرهای این سیستم‌ها وقوع آتش‌سوزی را تشخیص می‌دهند، سیستم فعال شده و با استفاده از یک مایع چسبناک و حباب‌دار، مایعات قابل‌اشتعال را خفه می‌کنند. به این ترتیب، شعله‌های آتش خاموش می‌شوند و از گسترش آتش به مناطق دیگر جلوگیری می‌شود.
سیستم‌های مه‌پاش نیز در تأسیسات نفت و گاز بسیار کارآمد هستند، زیرا قطرات ریز آب (کمتر از 1000 میکرون) را در فضا پخش می‌کنند. این مه می‌تواند آسیب‌های ناشی از آب را کاهش داده و همزمان آتش را خاموش کند. همچنین، سیستم‌های اطفای حریق شیمیایی خشک برای خاموش کردن آتش‌سوزی مایعات قابل‌اشتعال، به‌ویژه در مناطقی که دسترسی به آب محدود است، بسیار مناسب هستند.
کپسول‌های آتش‌نشانی
انواع مختلفی از کپسول‌های آتش‌نشانی وجود دارند که بسته به نوع آتش‌سوزی احتمالی، در خانه‌ها، ادارات، کارخانه‌ها، گاراژها و سیستم اعلام و اطفای حریق پتروشیمی و پالایشگاه و سایر مکان‌ها استفاده می‌شوند. از جمله این خاموش‌کننده‌ها می‌توان به کپسول‌های آتش‌نشانی آب، پودری، فوم، و CO2 اشاره کرد.
تأسیسات فرآوری نفت و پالایشگاه‌ها باید به طور عمده از کپسول‌های آتش‌نشانی نوع BC بهره ببرند، زیرا این کپسول‌ها برای کلاس‌های آتش‌سوزی موجود در این صنایع مناسب هستند. این نوع خاموش‌کننده‌ها برای مهار آتش‌سوزی‌های ناشی از مواد قابل احتراق معمولی، تجهیزات الکتریکی و سیم‌کشی، و همچنین مایعات و گازهای قابل‌اشتعال کاربرد دارند.
نصب سیستم‌های اعلام حریق
پالایشگاه‌ها و سایت‌های فرآوری نفت و گاز باید مجهز به سیستم اعلام حریق باشند که شامل انواع مختلفی از دتکتورها نظیر دتکتور دودی، حرارتی، شعله، بیم دتکتور و دتکتور گاز برای فعال‌سازی خودکار، و همچنین ایستگاه‌های کششی و شستی‌های اعلام حریق برای فعال‌سازی دستی سیستم هشدار است.
سیستم‌های هشدار دهنده نیز می‌توانند شامل چراغ‌های چشمک‌زن و آژیرهای مختلف باشند تا افراد را از وقوع آتش‌سوزی مطلع کرده و به تخلیه ایمن آنها کمک کنند.
این سیستم‌های اعلام حریق، چه از نوع متعارف و چه آدرس‌پذیر، باید به‌طور منظم بازرسی شوند تا با کدها و قوانین NFPA سازگار بوده و از عملکرد صحیح آنها در شرایط اضطراری اطمینان حاصل شود.
آموزش ایمنی در برابر آتش
حتی با وجود سیستم اعلام و اطفای حریق پتروشیمی و پالایشگاه، آموزش ایمنی در برابر آتش همچنان ضروری و جایگزین‌ناپذیر است. اولین گام در آمادگی برای مواجهه با آتش در تاسیسات پتروشیمی، آموزش افراد و پرسنلی است که با ابزارهای اطفای حریق کار می‌کنند. این افراد باید توانایی واکنش مناسب به آتش‌سوزی را داشته باشند و به موقع موضوع را به مقامات و آتش‌نشانی گزارش دهند.
نکات آموزشی برای استفاده از سیستم اعلام و اطفای حریق پتروشیمی و پالایشگاه:
راهکارهای متعددی برای اولویت‌بندی آموزش پرسنل وجود دارد که شامل موارد زیر است:
شناسایی خطرات احتمالی آتش‌سوزی در محل و ارائه توضیحات دقیق درباره عملکرد سیستم‌های حفاظت از آتش برای پیشگیری و اطفای حریق.
– آموزش نحوه استفاده صحیح از تجهیزات آتش‌نشانی مانند کپسول‌های آتش‌نشانی، سیستم‌های اعلام حریق، اسپرینکلرها و سایر فناوری‌های مورد استفاده در پالایشگاه.
– تدوین و تمرین طرح‌های تخلیه پرسنل، با هدف آموزش مسیرهای خروج و افزایش سرعت و دقت در تخلیه ایمن.
– ارائه آموزش‌های اضافی همچون کمک‌های اولیه، تا کارکنان بتوانند در شرایط اضطراری به همکاران خود کمک کنند و به آسیب‌های جزئی رسیدگی کنند.
تجهیزات و سیستم اعلام و اطفای حریق پتروشیمی و پالایشگاه نفت
تجهیزات ایمنی مورد استفاده در پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها بسیار متنوع بوده و شامل جزئیات گسترده‌ای هستند. به همین دلیل، امکان پوشش تمامی این تجهیزات در این مطلب وجود ندارد. اما می‌توان آنها را به چند دسته کلی تقسیم کرد. به طور معمول، تجهیزات ایمنی پالایشگاه و پتروشیمی به پنج گروه اصلی تقسیم می‌شوند:
تجهیزات اطفای حریق
– تجهیزات اعلام حریق
– تجهیزات ایمنی در مخازن تحت فشار
– تجهیزات فنی ایمنی
– تجهیزات پیشگیری از حریق
هر یک از این دسته‌ها شامل مجموعه‌ای گسترده از تجهیزات ایمنی هستند که برای راه‌اندازی و بهره‌برداری از سایت‌های پتروشیمی و پالایشگاه‌ها ضروری‌اند. البته روش تهیه و استفاده از هر گروه تجهیزات متفاوت است و نیاز به بررسی فنی خاصی دارد. در ادامه به جزئیات بیشتری از انواع تجهیزات ایمنی پالایشگاه و پتروشیمی خواهیم پرداخت.
خطرات آتش سوزی در پالایشگاه نفت و گاز
فرآیندهای پالایشگاهی شامل استفاده از مواد بسیار قابل اشتعال و احتراق نظیر فرآورده‌های نفتی، گازها و مواد شیمیایی هستند که می‌توانند مشتعل شده و موجب آتش‌سوزی یا انفجار از منابع مختلف گردند. خطرات رایج آتش‌سوزی در پالایشگاه‌های نفت شامل موارد زیر است:
- مایعات و گازهای قابل اشتعال: پالایشگاه‌های نفت با گازها و مایعات قابل اشتعال مختلفی مانند نفت خام، بنزین، دیزل، پروپان و بوتان کار می‌کنند که می‌توانند به راحتی مشتعل شده و باعث آتش‌سوزی یا انفجار شوند.
- سطوح داغ: بسیاری از فرآیندها در پالایشگاه‌ها شامل تولید دماهای بالا هستند که ممکن است سطوح داغی ایجاد کنند و مواد قابل اشتعال را مشتعل سازند.
- تجهیزات الکتریکی: تجهیزات الکتریکی مانند موتورها، سوئیچ‌ها و ترانسفورماتورها قادر به تولید جرقه‌هایی هستند که می‌تواند موجب آتش‌سوزی در مواد قابل اشتعال گردد.
- واکنش‌های شیمیایی: واکنش‌های شیمیایی در طی فرآیند پالایش می‌توانند گرما تولید کرده و گازهای قابل اشتعال آزاد کنند که به نوبه خود می‌تواند منجر به آتش‌سوزی یا انفجار شود.
- خطای انسانی: خطاهای انسانی نظیر حمل نادرست مواد قابل اشتعال یا عدم رعایت پروتکل‌های ایمنی می‌توانند خطرات آتش‌سوزی را در پالایشگاه‌های نفت افزایش دهند.
- بلایای طبیعی: بلایای طبیعی مانند زلزله، طوفان و سیل می‌توانند به تجهیزات پالایشگاه آسیب رسانده و موجب آتش‌سوزی و انفجار شوند.
در مجموع، خطرات آتش‌سوزی در پالایشگاه‌های نفت به دلیل وجود مواد بسیار قابل اشتعال و منابع متعدد اشتعال، نگرانی جدی به شمار می‌آید.
روش و فرآیند اطفا حریق پالایشگاه و پتروشیمی
بدون قطع منبع یا قطع جریان سوخت، خاموش کردن آتش‌سوزی‌ها در پالایشگاه‌ها می‌تواند به شدت چالش‌برانگیز باشد. بهترین روش برای مقابله با آتش‌سوزی در واحدهای فرآیندی، کاهش سوخت برای گرسنگی دادن به آتش است. این کار می‌تواند از طریق تغییرات عملیاتی به منظور کاهش جریان، حجم و فشار انجام شود. برای کاهش غلظت سوخت، می‌توان بخار را به سیستم‌ها یا تجهیزات آسیب‌دیده وارد کرد.
برای اطفای حریق در پالایشگاه‌ها، انتخاب روش‌ها و استراتژی‌های مناسب باید با توجه به مکان، نوع تجهیزات درگیر، پارامترهای فرآیند، نوع سوخت و شدت آتش‌سوزی انجام شود. آتش‌سوزی‌های کوچک را می‌توان با استفاده از پودر شیمیایی خشک، سیستم‌های اطفای حریق CO2، بخار یا فوم، بسته به نوع و کلاس آتش، مهار کرد. همچنین، اسپری یا مه‌پاشی آب در مناطق وسیعی از آتش‌سوزی‌های شدید که خطر آسیب به سازه‌ها و تجهیزات مجاور وجود دارد، مؤثر است.
توجه: استفاده از فوم تنها زمانی باید انجام شود که قادر به پوشاندن سوخت در حال اشتعال یا مایع هیدروکربنی نشتی روی زمین باشد.
همانطور که پیش‌تر اشاره نمودیم شرکت ایمن داتیس آسیا در گروه شرکت های مورد تایید سازمان آتش نشانی بوده و همچنین تامین کننده بروزترین و بهترین سیستم های اعلام و اطفای حریق، پمپ های آتش نشانی، مانیتور های آتش نشانی، فایر باکس و… برای مراکز مختلف اعم از مراکز مسکونی، تجاری، اداری، صنایع مختلف و… از معتبرترین برند‌های داخلی و خارجی می‌باشد.
همچنین ایمن داتیس آسیا به عنوان شرکت مشاور جهت اخذ تاییدیه آتش نشانی واجرای پروژه‌های اعلام و اطفای حریق در کنار شما عزیزان در پروژه های مختلف می‌باشد.
